Innowacja pedagogiczna „Kuferek Wartości i Emocji” – projekt edukacyjny wspierający rozwój społeczny i emocjonalny dzieci w wieku przedszkolnym
„Główną wartością w życiu nie jest to, co dostajesz. Główną wartością w życiu jest to, kim się stajesz” (Jim Rohn)
Rodzaj innowacji: programowo – metodyczna
- I. Opis zasadności innowacji
Sens wychowania człowieka polega na tym, by to co w nim dobre – świadomie umocnić, dostarczając potrzebnej mu wiedzy, doświadczeń i przeżyć.
Wprowadzenie dziecka w świat wartości jest niezwykle ważne, bo stanowią one fundament dalszego życia.
Przedszkole kształtuje system wartości i postawy dzieci głównie poprzez modelowanie, przedstawianie pozytywnych przykładów, dokonywanie porównań, zachęcanie do wyciągania wniosków, obserwacji, wskazywanie konsekwencji przyjętych postaw i dokonywanych wyborów.
Podstawa programowa wychowania przedszkolnego wskazuje zadania, które w ogromnym stopniu pokrywają się z założeniami projektu. Są to w szczególności:
- wzmacnianie poczucia wartości, indywidualność, oryginalność dziecka oraz potrzeby tworzenia relacji osobowych i uczestnictwa w grupie;
- tworzenie sytuacji sprzyjających rozwojowi nawyków i zachowań prowadzących do samodzielności, dbania o zdrowie, sprawność ruchową i bezpieczeństwo, w tym bezpieczeństwo w ruchu drogowym;
- przygotowywanie do rozumienia emocji, uczuć własnych i innych ludzi oraz dbanie o zdrowie psychiczne, realizowane m.in. z wykorzystaniem naturalnych sytuacji, pojawiających się w przedszkolu oraz sytuacji zadaniowych, uwzględniających treści adekwatne do intelektualnych możliwości i oczekiwań rozwojowych dzieci;
- tworzenie sytuacji edukacyjnych budujących wrażliwość dziecka, w tym wrażliwość estetyczną, w odniesieniu do wielu sfer aktywności człowieka: mowy, zachowania, ruchu, środowiska, ubioru, muzyki, tańca, śpiewu, teatru, plastyki;
- tworzenie warunków pozwalających na bezpieczną, samodzielną eksplorację otaczającej dziecko przyrody, stymulujących rozwój wrażliwość i umożliwiających poznanie wartości oraz norm odnoszących się do środowiska przyrodniczego, adekwatnych do etapu rozwoju dziecka;
- współdziałanie z rodzicami, różnymi środowiskami, organizacjami i instytucjami, uznanymi przez rodziców za źródło istotnych wartości, na rzecz tworzenia warunków umożliwiających rozwój tożsamości dziecka;
- kreowanie, wspólne z wymienionymi podmiotami, sytuacji prowadzących do poznania przez dziecko wartości i norm społecznych, których źródłem jest rodzina, grupa w przedszkolu, inne dorosłe osoby, w tym osoby starsze, oraz rozwijania zachowań wynikających z wartości możliwych do zrozumienia na tym etapie rozwoju;
- systematyczne uzupełnianie, za zgodą rodziców, realizowanych treści wychowawczych o nowe zagadnienia, wynikające z pojawienia się w otoczeniu dziecka zmian i zjawisk istotnych dla jego bezpieczeństwa i harmonijnego rozwoju.
- II. Cele innowacji
Cele ogólne:
- wspieranie poczucia własnej wartości dziecka;
- tworzenie klimatu życzliwości i wsparcia;
- wspomaganie rozwoju społeczno – emocjonalnego;
- wprowadzanie dziecka w świat wartości ogólnoludzkich, uniwersalnych, w świat tradycji, norm i zwyczajów;
- kształtowanie otwartej, tolerancyjnej i odpowiedzialnej postawy wobec świata i ludzi;
Cele szczegółowe:
Dziecko
- rozpoznaje i nazywa emocje i potrzeby własne i innych;
- nawiązuje bezpieczne kontakty z rówieśnikami, ma poczucie przynależności do grupy;
- przestrzega norm i zachowań regulujących współżycie w grupie;
- szanuje autonomię i indywidualność drugiego człowieka bez względu na wygląd, pochodzenie, kolor skóry, niepełnosprawność;
- potrafi wyrazić swoje zdanie, dokonać wyboru i wyciągać wnioski;
- rozróżnia i nazywa pozytywne postawy, rozumie wartość życzliwości, tolerancji, odpowiedzialności, szacunku, koleżeństwa, przyjaźni itp.;
- podejmuje próby samooceny;
- wyraża swoje poglądy, emocje i doświadczenia w różnych formach ekspresji;
- rozwija wrażliwości empatyczne;
- kształtuje postawy „otwarcia” na drugiego człowieka;
- kształtuje umiejętności wyrażania uczuć i emocji.
- III. Realizacja projektu
Projekt „Kuferek Wartości i Emocji” opracowany został jako zaproszenie do wspólnej wędrówki poprzez świat wartości i postaw, jako drogowskaz dla nauczycieli, dzieci i rodziców.
Zakłada on tworzenie sytuacji edukacyjnych na przestrzeni roku szkolnego – systematycznie jeden raz w miesiącu. Każdego miesiąca nauczyciele skupiają się na omówieniu jednej wartości – wspólnej dla wszystkich grup przedszkolnych. Hasło miesiąca umieszczane jest w miejscu widocznym dla rodziców – współuczestników projektu. Treści związane z daną wartością nauczyciele mogą realizować w dowolny sposób, dobierając metody, formy pracy i środki dydaktyczne, które w ich przekonaniu najlepiej spełnią swoją rolę, będą efektywne i pozwolą na optymalną realizację założonych celów.
Na potrzeby realizacji tematu miesiąca, każdy nauczyciel opracowuje co najmniej jeden scenariusz zajęć, gromadzi wytwory prac dzieci, zdjęcia.
Jako podsumowanie miesięcznych działań rodzice otrzymują Zadanie do wykonania.
Może to być plakat, praca plastyczna, rymowanka, opowiadanie, itp. Efekty tych działań dostarczane są do placówki i eksponowane w dowolnej formie. W holu przedszkola umieszczony zostanie Kuferek, do którego rodzice będą mogli umieszczać wykonane przez siebie zadania, spisane wypowiedzi dzieci, itp.
Przykłady działań sprzyjających realizacji założeń innowacji
- Rozmowy na temat wartości, czytanie książek, baśni, opowiadań.
- Oglądanie ilustracji, historyjek obrazkowych, filmów edukacyjnych, prezentacji.
- Ekspresja artystyczna: plastyczna, teatralna, muzyczna, ruchowa, konstrukcyjna.
- Udział w akcjach i projektach zewnętrznych, obchodzenie okolicznościowych świąt np.: Święto Ziemi, Dzień Życzliwości, Dzień Tolerancji, Dzień Bez Przemocy, Dzień Dobroczynności, Międzynarodowy Dzień Osób Niepełnosprawnych, Dzień Babci i Dziadka, Aniołkowe Granie, Międzynarodowy Dzień Przyjaźni itp.
Metody i techniki przydatne w realizacji projektu
- Burza mózgów;
- Mapa myśli;
- Synektyka – kreatywne rozwiązywanie problemów:
– analogia personalna – inscenizacja, dziecko wczuwa się postać, zwierzę, roślinę;
– analogia symboliczna – przedstawianie pojęć abstrakcyjnych /miłość, dobro/ w formie wizualnej, ruchowej, plastycznej;
– analogia fantastyczna – twórcze myślenie np.: „co by było gdyby…?;
- Drama – odgrywanie ról;
- Snucie fantastycznych historii – kontynuowanie przez kolejne dzieci opowiadania rozpoczętego przez nauczycielkę;
- IV. ROZKŁAD REALIZOWANYCH WARTOŚCI
Październik – WRAŻLIWOŚĆ
Listopad – ŻYCZLIWOŚĆ
Grudzień – BEZINTERESOWNOŚĆ
Styczeń – SZACUNEK
Luty – ODPOWIEDZIALNOŚĆ
Marzec – UCZCIWOŚĆ
Kwiecień – TOLERANCJA
Maj – MIŁOŚĆ
Czerwiec – PRZYJAŹŃ
